انقلاب اسلامی یک الگوی حکومتی، مستقل و عزّتمند را به جهان ارائه کرده است. این الگو در تمام حوزه ها ازجمله نهادسازی انقلابی می­ تواند سرمشق مناسبی برای سایر کشورهای انقلابی باشد. این تحقیق که از نوع توسعه ای و کاربردی است باهدف ارائه الگوی نهادسازی در انقلاب اسلامی بر اساس گفتمان امام و رهبری انجام و از روش تحلیل گفتمان در تحلیل فرمایش­ های امام و رهبری استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها در بخش اسنادی فیش برداری و در بخش میدانی پرسشنامه محقق ساخته، بوده است. جامعه آماری آن تعداد 30 نفر از خبرگان که به صورت هدفمند انتخاب شدند. جهت استخراج داده ها از روش نظریه مبنایی، تحلیل محتوا کیفی و جهت اعتبارسنجی از نظر خبرگان استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که نهادسازی انقلابی بر اساس گفتمان ولایت فقیه (درسِ محورهای دکترین، اهداف، سیاست­ ها) دارای 38 مؤلفه و 117 زیر مؤلفه بوده که پس از ارائه به جامعه خبرگی جهت تأیید مؤلفه ها و شاخص ها، کلیه مؤلفه ها و شاخص های احصا شده با تغییرات جزئی مورد تأیید قرار گرفتند. همچنین نتایج نشان می دهد حضرت امام خمینی(رحمت الله علیه) و بعد از ایشان حضرت امام خامنه­ ای(مدظله العالی) نهادسازی در انقلاب­ اسلامی را به خوبی انجام داده­ و توانسته­ اند با تأسیس نهادهای انقلابی ضمن رفع تهدیدات علیه انقلاب، اهداف و آرمان های انقلاب را نیز به خوبی دنبال نمایند و انقلاب اسلامی را به عنوان یک الگوی حکومتی سالم بشری، مستقل و عزّتمند به جهان ارائه فرمایند.

آنچه که امروزه در تحلیل جنگ ها مورد نظر کارشناسان نظامی قرار می گیرد و رویکرد آنها را نسبت به جنگ مشخص می نماید، توجه به ارکان سخت افزاری موجود در رویارویی با دشمن است. در این رویکردها، کشورها دارای ظرفیت مشخص سخت افزاری و یک رشته منافع ملی عینی و بیرونی در جهان خارجی و ارجحیت های پیشینی معینی هستند که تصمیم گیری های عرصه نبرد را بر اساس یک منطق ابزاری و انتخاب عقلانی بر مبنای آن قرار می دهند. پرداختن به دفاع مقدس با این رویکرد ما را به بن بست در تحلیل می رساند؛ چرا که بر مبنای رویکرد رئالیستی، کشوری که در برابر دشمن دارای ظرفیت های سخت افزاری یکسانی نیست عملا راهی جز تسلیم ندارد. این در حالی است که ایران توانست در برابر هجمه همه جانبه عراق که با تکیه بر توان نظامی جهانی صورت پذیرفت در جنگ پیروز شود. یکی از جنبه های اصیلی که ما را در تحلیل دفاع مقدس یاری می کند توجه به ظرفیت اسلام و رهبری جامعه اسلامی در بسیج و جلب مشارکت داوطلبانه مردم به عنوان رکن اصلی دفاع که از آن به نیروی انسانی تعبیر می شود، می باشد. امام خمینی (ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی در طول دوران دفاع مقدس با استفاده از ظرفیت های موجود در آموزه های اسلامی با ایجاد یک گفتمان فرهنگی مبتنی بر شباهت جویی به عناصر اصیل آموزه های اسلامی، مانند فرهنگ عاشورا، جنگ احد، تحمل مشقات و سختی ها در جنگ توسط پیامبر و اهل بیت (ع) و مولفه ها و آموزه های اخلاقی اسلام، سعی در القای یک هویت جدید به مردم ایران بر اساس شباهت جویی به رفتار اهل بیت نمود و گستره و جغرافیای جدیدی را در مبارزه بر اساس اسلام ایجاد نمود که ضامن حضور مردم در جبهه ها بود. امام (ره) با تکیه بر الگوگیری و شباهت جویی به رفتار اهل بیت و یاران با وفای ایشان در جنگ ها سعی در اعمال رهبری و ترغیب افراد مسلمان جامعه ایران به حضور در جبهه های نبرد نمود تا بدین طریق هم اسباب رشد و هدایت مردم را به واسطه پیروی از آموزه های اصیل اسلامی فراهم نماید و هم مبتنی بر این گفتمان، جنگ را رهبری نمایند. این مقاله درصدد است ضمن بازنمایی عناصر و مولفه های فرهنگی به کار رفته توسط حضرت امام (ره) در ایجاد گفتمان فرهنگی شباهت محور، به آموزه های اصیل اسلامی کیفیت و نقش این گفتمان را در رهبری عرصه نبرد نشان دهد.

مقاله حاضر با هدف تبیین گفتمان امام و رهبری در حوزه تبدیل دستاوردهای علم و فناوری به ثروت، با استفاده از پژوهش کیفی و رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شده است. در این مقاله، از نرم افزار مکس.کیودا برای کد گذاری و تحلیل محتوای کمی و کیفی کلیه آثار و فرمایش های مرتبط با علم و فناوری حضرت امام خمینی (ره) و حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) استفاده شده است. بر اساس آنچه که در این پژوهش گذشت می توان بیان نمود که در شرایط علی اثرگذار بر اقتدار علمی، فناوری و نوآوری شامل ارزش والای تولید ثروت از راه پیشرفت علمی مبتنی بر عدالت، استقلال اقتصادی و نفی سلطه بیگانه و شرایط مداخله گر شامل نگاه اقتصادی به علم و فناوری، امنیت اقتصادی، حرمت مالکیت و سرمایه های مشروع و اقتصاد رقابتی سالم، شفاف و بدون رانت و متغیرهای زمینه ای شامل خودباوری و اعتماد به نفس، نظام ملی نوآوری، افزایش و توسعه پژوهش، مرزشکنی و مرجعیت علمی تعیین شده اند. سرانجام رفاه اقتصادی و اجتماعی، تولید ثروت، غرور ملی و اقتدار ملی از انتظارات و پیامدهای این گفتمان شناسایی شده است.

جمهوری اسلامی ایران اهمیت ویژه­ ای برای امور آموزشی و فرهنگی قائل بوده و اقدامات گسترده­ ای برای مبارزه با بی سوادی، انجام داده است. هدف تحقیق پرداختن به الگوی راهبردی اداره امور نهضت سوادآموزی بر اساس گفتمان ولایت فقیه، قانون اساسی و تجارب نظام است. در انجام این تحقیق از روش آمیخته و با غلبه رویکرد کیفی استفاده شده است. برای رسیدن به پاسخ سؤالات، از روش های متنوع کیفی نظیر تحلیل محتوا، تحلیل گفتمان، تحلیل تفسیری و نظریه پردازی به روش داده بنیاد بهره گرفته شده است. ابزارهای تحقیق مصاحبه و پرسشنامه بوده. همچنین از نرم افزارهای مختلف برای تجمیع سخنان و تحلیل محتوای متون استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که ریشه کن کردن بی سوادی و مبارزه با عوامل آن، ایمان به خدا، خودباوری و جدیت، همت مضاعف، ترویج سبک زندگی اسلامی، رفع محرومیت و فقر، برنامه ریزی مناسب و عزم ملی مهم ترین اصولی هستند که در گفتمان ولایت فقیه مورد تأکید است. در قانون اساسی و اسناد بالادستی نیز ریشه کنی بی سوادی، توانمندسازی آحاد جامعه برای برخورداری از رفاه و رفع محرومیت در زمینه های مختلف و تحقق عدالت اجتماعی حقی همگانی شناخته شده است.

با توجه به اهمیت و ضرورت مقابله با تکانه های اقتصادی تاثیرگذار چون تحریم های اقتصادی، تحقیق حاضر با هدف ارائه الگوی پارادایمی مقابله با تحریم های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران بر اساس گفتمان امام و رهبری به رشته تحریر درآمده است و از روش های اسنادی، تحلیل محتوای کمی و کیفی و روش داده بنیاد استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که دلایل پیدایش تحریم ها علیه کشورمان، تاکید بر مقوله های آرمان گرایی، اسلام گرایی، ارزش مداری و سلطه ستیزی بوده و پدیده محوری در اندیشه امام و رهبری پیرامون مقابله با تحریم، پایداری و تاب آوری اقتصادی از طریق اجرای راهبرد مواجهه هوشمندانه و مقتدرانه بوده است. بر این راهبرد، شرایط زمینه ای (استحکام و مقاوم سازی اقتصاد، خوداتکایی اقتصادی، تولید دانش و عدالت محوری) و شرایط مداخله گر (رشد پویا و مستمر، سلامت اقتصادی و برون گرایی) اثرگذار بوده که پیامدهای افزایش سطح آستانه تحمل جامعه، کاهش آسیب پذیری اقتصادی و ارتقاء رقابت پذیری اقتصادی را در قالب گفتمان های یاد شده به همراه خواهد داشت.

این مقاله در صدد آن است که دیدگاه های کلان نظری و فرانظری مطرح شده در خطبه امام رضا (علیه السلام) در حوزه امام و امامت را با روش تحلیل گفتمان به شیوه «پدام» مطالعه و بررسی کند. کشف دال های اساسی مرتبط با بحث امامت، حاکمیت و حکومت داری در این خطبه، بیانگر دیدگاه های نظری و فرانظری آن امام معصوم (علیهم السلام) بر اساس اصول اسلامی و قرآنی است. گفتمان امام و امامت از منظر امام رضا (علیه السلام) با مفصل بندی های گوناگون و با ایجاد روابط بینامتنی میان این گفتمان و گفتمان های حاکم بر روایات و بیانات پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) و سایر امامان معصوم (علیهم السلام) بیانگر وجود یک «نظریه کلان امامت» در حوزه حاکمیت اسلامی است که امام را فردی می داند که باید دارای چهار ویژگی «منصوب خداوند»، «حاکم جامعه اسلامی»، «رهبر جهانی» و «منجی بشریت» باشد. اگرچه این چهار ویژگی در زمان یازده امام معصوم (علیهم السلام) به دلیل شرایط نامطلوب به طور کامل محقق نشده اند، در دوره امام دوازدهم، حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه)، همه این ویژگی ها به طور کامل ظهور خواهند یافت.

در این مقاله تربیت نظامیان در اندیشه افلاطون و امام خمینی(ره) با روش توصیفی-تحلیلی و مقایسه ای بررسی شده است و هدف آن افزایش قدرت توصیف و تبیین نخبگان فکری - نظامی در موضوع جایگاه نظامیان در شکل­گیری مدنیّت و تمدن­سازی است. طی این مقاله گزاره­های افلاطون و امام خمینی(ره) در ابعاد مختلفِ موضوعِ تربیت نظامیان از متون آنان استنتاج شده است و سپس مورد تحلیل قرار گرفته و در نهایت وجوه تشابه و تفاوت دیدگاه­های دو متفکر در آن ابعاد تبیین شده است. نتیجة نهایی این مقایسه مبنی بر این است که نظام فلسفی افلاطون و برنامه تربیتی او در آرمان­شهر که با هدف تبیین عدالت و چگونگی استقرار آن صورت­بندی می­شود، اهمیّت اقشار نظامی را در زمینه شکل­گیری مدنیّت و حرکت به­سوی تمدن­سازی نشان می­دهد و در ردّ دیدگاه­هایی که اهمیت دادن به نظامیان را مقدمه فروپاشی مدنیّت می­دانند، پشتوانه استدلالی ارزشمندی ایجاد می­کند. در مقابل دیدگاه امام خمینی(ره) بیانگر این است که تفکر اسلامی قوّه و قوای نظامی را در چارچوب تربیتی شریعت، اخلاق و عقلانیّت تعریف کرده و این چارچوب اجازه نمی­دهد که حقوق و حوزه فردی و خصوصی نظامیان مورد تعدّی قرار گیرد؛ آنان را نیز از تعدّی به حقوق و حوزه خصوصی دیگران باز می­دارد و قوه و قوای نظامی را در خدمت حفظ نظام سیاسی، مدنیّت و تمدن­سازی تعریف می­کند.

0